Front of Mill through trees 2

Stair an Mhuileann

Bunaíodh an Muileann le James Colthurst sa bhliain 1755 agus bhí se mar chiud do shealuchas Colthurst mar aon le Estáit na Blearnan atá fós ina sealbh. Tiarna talún ab ea Colthurst agus níor thaitin sé ro mhór le muintír Baile Mhúirne. Seans go bhfuair an Muileann a ainm o dhá millrace a tógadh in aice na háíte ar bruach an tSuláín ach creideann daoine gur tháinig an ainm ón ré críostaíochta mar is sa cheantar seo a lonnaigh an naomh cáiliúil Naomh Gobnait. Le linn an tréimshe corathach seo i stair na hÉireann in minic a fhan daoine tabhachtach i saol stair na hÉireann sa Mhuileann. Duine a d’fhan sa Mhuileann I dtús 1800’s ná Donal Ó Conaill agus é ar a shlí ó Chorcaigh, le linn eirí amach na bhfininí i 1867, úsáideadh an túr go dtugtí “tigh na Cúirte” air cómhmaith agus is féidir na cilíní seo a fheiscint fós inniú on gairdín. 

Ag ócaid amháín le linn cogadh na Talún nuair a phós Charles Colthurst, Jane Morr agus bhí féasta agus ceiliúradh mór acu sa Mhuileann, ag uair an mheán oíche caitheadh rochar agus bhrís slua fear isteach i lár an cóisear agus d’ionsigh said na daoíne a bhí i láthair agus mairíodh daoine a bhí i láthair. Do Theith Colthurst agus a bhean céile agus chuaigh said go caislean an Blearnan agus níor fhileadar arís ar an Mhuileann. 

Le linn cogadh na Saoirse 1919-1921 bhí an tigh mór mar a tugtaí ar agus an túr folamh ar feadh tréimhse. Ar an 9ú Meitheamh 1920, do bheartaigh an airm poblachtánach aitíul “flying column” an tigh a dhó go talamh. Tá na iarsmaí le feiscint go dtí an lá atá inniu ann. 

Tá síocháín sa cheantar seo anois, aineóin go raibh tréimhse go raibh coimhlint géar siar ins na blianta. An t-aon coimhlint sa lá atá inniu ann ná an coimhlint idir Corcaigh agus Ciarraí sa Pheil.
flower
leaves 1